Znaczek turystyczny został wydany pod nr 1039 i przedstawia Piękną Studnię w Nysie.

Piękna studnia powstała w 1686 roku, z fundacji burmistrza Nysy – Caspra Naasa, a jej wykonaniem zajął się nadzorca biskupiej mennicy i arsenału Wilhelm Helleweg. Studnia ma głębokość 7 metrów, a jej kamienna cembrowina została wykonana z marmuru sławniowickiego. Krata Pięknej Studni, jest arcydziełem barokowej sztuki kowalskiej, ozdobionej ornamentyką roślinną i zwierzęcą, a wieńczy ją dwugłowy orzeł habsburski. Studnia została ozdobiona tą wspaniałą kratą, aby upamiętnić heroiczne działania z czasów wojny XXX-letniej, zmierzające do jej zabezpieczenia przed zatruciem wody w studni przez wojska szwedzkie. Wtedy to dzień i noc studni pilnowało dwóch strażników. Jak ważne było to ujęcie wody może świadczyć choćby fakt, że aby bardziej zabezpieczyć wodę w tej studni zamontowano w niej pierwszą na Śląsku pompę wodną. Dziś ze stojącej w pobliżu rynku studni już nikt nie czerpie wody. Piękna za dnia i cudownie oświetlona w nocy stanowi wyjątkową atrakcję turystyczną miasta.

 

W tym świątecznym i patriotycznym dniu zachęcamy do odwiedzenia miejsc położonych na nyskim Szlaku Pamięci…

 

• Szlak Pamięci – to szlak prowadzący po najważniejszych miejscach w centrum Nysy upamiętniających naszych wielkich rodaków oraz walkę i męczeństwo Polaków w drodze do wolności. Szlak został opracowany przez Punkt Informacji Turystycznej, działający przy Nyskim Domu Kultury w 2017 roku. Szlak ma charakter pętli o długości 3 km.
  Szlak rozpoczyna się na Pl. Mikołaja Kopernika, przy Pomniku poświęconym Patriotom Polskim, który jest miejscem uroczystości państwowych związanych z polskimi świętami narodowymi – 3 maja i 11 listopada.

❶ Plac Mikołaja Kopernika – Pomnik Patriotom Polskim

 

Pomnik odsłonięty  3 maja 2001 roku, autorstwa znanego nyskiego rzeźbiarza i artysty prof. Mariana Molendy. Pomnik upamiętnia Polaków, którzy walczyli i ginęli w imię niepodległości i wolności Rzeczpospolitej Polskiej.

 

Pomnik nawiązuje kształtem do godła Polski – orła,

pomiędzy skrzydłami wykonanymi z granitu w szklanej tubie zgromadzono pamiątki – symbole z miejsc ucisku i chwały: brzozowy krzyż – symbolizujący polskich żołnierzy pochowanych w polu, drut kolczasty nawiązujący do korony cierniowej Jezusa Chrystusa oraz mordu katyńskiego, prochy spod ściany straceń w obozie w Oświęcimiu, prochy polskich oficerów zamordowanych w Katyniu, Starobielsku, Ostaszkowie i Miednoji, kamień z Monte Cassino, ziemia z Cmentarza Łyczakowskiego oraz szabla ułańska z wojny polsko-bolszewickiej roku 1920.

Z parku mamy widok na siedzibę władz miejskich - Urząd Miejski w Nysie

oraz siedzibę Starostwa Powiatowego w Nysie.

 Jest też widok na średniowieczną wieżę przybramną zwaną Wrocławską

oraz zabytkowy koścół św. Barbary.

 

❷ Budynek Urzędu Miejskiego w Nysie – tablica upamiętniająca „Ofiary ludobójstwa popełnionego przez faszystów niemieckich, komunistów sowieckich, nacjonalistów ukraińskich w latach 1939-1947”

 

Tablica upamiętnia polskie ofiary ludobójstwa dokonanego przez faszystów niemieckich, komunistów sowieckich w czasie okupacji Polski podczas II wolny światowej i nacjonalistów ukraińskich w trakcie rzezi wołyńskiej i innych mordów na Kresach Wschodnich. Tablica powstała w 2015 roku i znajduje się na bocznej ścianie Urzędu Miejskiego w Nysie – od strony ul. Chodowieckiego.

❸ Ulica Kolejowa – Pomnik 50. Rocznicy „Akcji Burza”

 

Pomnik ufundowany przez społeczeństwo Nysy w 1994 roku w 50-tą rocznicę rozpoczęcia największej akcji militarnej Armii Krajowej w czasie II wojny światowej. Monument znajduje się na skwerze przy ul. Kolejowej.

❹ Ulica Dąbrowskiego tablica upamiętniająca majora Hieronima Dekutowskiego

 

Major Hieronim Dekutowski (pseudonim „Zapora”) – (1918-1949) – urodził się i wychował na Podkarpaciu. Jako ochotnik brał udział w obronie Lwowa, a następnie wraz z oddziałem przedostał się na Węgry, gdzie tworzy się armia polska. W 1943 roku przedostaje się do  Polski, w lubelskich oddziałach AK walczy z Niemcami. Od stycznia 1945 do lutego 1947 roku jest dowódcą antykomunistycznej partyzantki we wschodniej Polsce. Zdradzony i wydany, 16 września 1947 roku, zostaje pojmany przez UB w Nysie. Osądzony i skazany na siedmiokrotną karę śmierci. Wyrok wykonano 7 marca 1949 roku. Tablica wmurowana jest w ścianę budynku, w którym  w 1947 roku został pojmany przez Urząd Bezpieczeństwa.

❺ Muzeum Powiatowe w Nysie – Wystawa pt. „Kresy w pamięci mieszkańców Powiatu Nyskiego” oraz „Militaria – sala im. Bazylego Rogowskiego”

 

Muzeum Powiatowe w Nysie, mieszczące się obecnie w barokowym dawnym Pałacu Biskupów Wrocławskich, to najstarsza placówka muzealna na terenie Śląska Opolskiego. Początki muzeum sięgają roku 1897, kiedy to Towarzystwo Sztuki i Starożytności założyło w Nysie pierwszą placówkę gromadzącą dzieła sztuki z prywatnych kolekcji i pamiątki związane z historią miasta.

W nyskim muzeum znajdują się dwie wystawy, które wpisują się w nyski szlak pamięci. Pierwsza z nich to wystawa pt. „Kresy w pamięci mieszkańców Powiatu Nyskiego”, gdzie zgromadzone są pamiątki, które mieszkańcy Nysy przywieźli ze sobą z Kresów Wschodnich, w trakcie repatriacji. Druga to wystawa pt. „Militaria – sala im. Bazylego Rogowskiego”, gdzie zgromadzona jest kolekcja historycznej broni białej i palnej ze zbiorów majora Bazylego Rogowskiego, ostatniego adiutanta i bliskiego współpracownika marszałka Rydza-Śmigłego, działacza konspiracyjnego na Węgrzech i Słowacji, urzędnika administracji państwowej, którego powojenne losy związały się z okolicami Nysy.

❻ Rynek, podcienie Domu Wagi Miejskiej – tablica upamiętniająca męczeńską śmierć piastowskiego księcia Mikołaja II panującego na Niemodlinie, ściętego w Nysie na Rynku w dniu 27 czerwca 1497 roku. Tablica pochodzi z 1966 roku ufundowana przez mieszkańców Ziemi Nyskiej. Mikołaj prawdopodobnie przeciwstawał się dominacji niemieckiej na tych terenach.

 

Podczas narady na zjeździe książąt śląskich, który odbywał się w ratuszu nyskim, w gniewie zamierzył się sztyletem na gospodarza - biskupa Jana Rotha. Za karę został pojmany, osadzony w wieży brackiej a następnie sądzony przez sąd ławinczy w Nysie i skazany na karę śmerci, którą to następnego dnia wykonano. Jego znamienne słowa zapamiętali potomni: "O Nyso, Nyso, dlategoż to moi przodkowie darowali cię  kościołowi, abyś mi teraz życie wydzierała". Ludność polska za czasów Jana Rotha nie miała lekko. Świadczy o tym wystawiony w tamtych czasach urzędowy nakaz dla ludności zamieszkującej Wójcice, nauki w przeciągu 5 lat języka niemieckiego pod groźbą wygnania.

 

❼ Rondo Jana Pawła II

Rondo u zbiegu ulic Celnej, Moniuszki, Prudnickiej i Gierczak, gdzie powstała kamienna rzeźba składająca się z trzech ostrosłupów, na których umieszczone zostały trzy daty (1978, 2005, 2014) – data wyboru na papieża, data śmierci oraz kanonizacji Jana Pawła II.

❽ Plac Ignacego Paderewskiego – obelisk upamiętniający miejsce internowania uczestników III powstania śląskiego

 Początkiem XX wieku, na Placu Paderewskiego znajdował się jeden z bastionów Twierdzy Nysa, w którym byli internowani Polacy, uczestnicy III powstania śląskiego.

W miejscu tym został ustawiony pamiątkowy obelisk z płytą upamiętniającą bojowników o polskość Górnego Śląska.

A to już współczesne dzieło wykonane na murze przylegającym do Placu Paderewskiego, upamiętniające 100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę.

❾ Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego na Rynku

Pomnik postawiony został w październiku 2018 roku, w 100. Rocznicę Odzyskania przez Polskę Niepodległości. Jego autorem jest prof. Marian Molenda. Pomnik ma nawiązywać do Pomnika Marszałka Piłsudskiego, który powstał w 1935 roku w Tarnopolu na Kresach Wschodnich, a który został zniszczony w czasie II wojny światowej.

 

❿ Dzwonnica Bazyliki św. Jakuba St. o św. Agnieszki

Na ścianie dzwonnicy znajdują się trzy tablice upamiętniające Sybiraków, ofiary rzezi na Wołyniu oraz żołnierzy Armii Krajowej.

 

Szlak pt. "Z historią Polski w tle" – szlak ten prezentuje polskie wątki w historii naszego miasta. Nysa w swojej historii przynależała do różnych państw. Początkowo miasto było częścią państwa polskiego, w wieku XIV stało się częścią Korony Czeskiej, aby po roku 1526 znaleźć się w granicach Monarchii Habsburskiej. Taki stan rzeczy miał miejsce do 1741 r., kiedy to w wyniku I wojny śląskiej, Nysa przeszła pod panowanie pruskie, a następnie niemieckie. Od 1945 r. Nysa znalazła się w nowych granicach Polski. Ale nawet w czasach nie przynależności Nysy do państwa polskiego, związki Nysy z Polską były bardzo silne, o czym można się przekonać spacerując po Nysie szlakiem „Z historią Polski w tle”

W trakcie spaceru tym szlakiem dowiedzą się Państwo m. in. kogo w Nysie odwiedzał podczas swoich wizyt Król Polski Zygmunt III Waza? Gdzie król pruski Fryderyk II omawiał z cesarzem austriackim Józefem II, kwestie dotyczące I rozbioru Polski? Oraz wiele innych ciekawostek i tajemnic związanych z naszym miastem !

❶ Bazylika Mniejsza pod wezwaniem św. Jakuba i św. Agnieszki

Największa i najważniejsza nyska świątynia, która odwiedzana była m.in. przez króla polskiego Władysława IV Wazę, o czym przypomina tablica pamiątkowa wewnątrz świątyni. Pod względem kubatury jest jedną z najpotężniejszych gotyckich świątyń w Polsce. Jej dach o powierzchni 4 tys. m² zaliczany jest do najbardziej stromych w Europie. Dach pokryty jest dachówką typu mnich i mniszka. Jest orientowany,  jego halowy układ daje efekt ogromnej przestrzeni. W środku symboliczne kolumny w ilości 12 po każdej stronie nawy głównej, na kolumnach po 12 szarych opasek kamiennych, natomiast między opaskami po 12 rzędów cegieł. W nawie głównej wisi żyrandol na świece Tinzmanna z 1598 r. Skromny gotycki tryptyk w ołtarzu głównym jest pozostałością po 43 ołtarzach w kaplicach bocznych. W kościele pochowanych jest ośmiu biskupów wrocławskich i jest to największy zbiór nagrobków biskupich po katerze wrocławskiej na Śląsku. W 2009 roku kościół otrzymał tytuł honorowy Bazyliki Mniejszej od Papieża Benedykta XVI, a Prezydent Polski nadał mu tytuł Pomnika Historii. Cenne obrazy Hansa Dürera oraz Michaela Willmanna są ozdobą świątyni. Pierwsza wzmianka w dokumentach o kościele św. Jakuba pochodzi z 1198 roku, kiedy to kościół konsekrowany był przez biskupa Jarosława, księcia opolskiego.

❷ Pałac Biskupi

Powstały w czasach austriackich okazały obiekt, którego budowa trwała ponad 100 lat, a zakończył ją biskup Franciszek Ludwik von Neuburg w 1729 roku. Jest barokową czteroskrzydłową budowlą z dziedzińcem wewnątrz. Na ścianach wewnętrznych dziedzińca pałacu znajdują się trzy osiemnastowieczne zegary słoneczne. Był miejscem spotkania cesarza austriackiego Józefa II i króla Prus Fryderyka II. Dociekliwi powiadają, że ustalono wtedy warunki I rozbioru Polski. Podczas kampanii napoleońskiej mieszkał w nim Hieronim Bonaparte.  Po sekularyzacji w 1810 roku stanowił siedzibę sądu. Zniszczony w 1945 roku. Od 1984 roku jest siedzibą Muzeum w Nysie.

❸ Dwór biskupi

Znajduje się w miejscu, w którym w XIII wieku wybudowano zamek biskupi stanowiący pierwszą rezydencję biskupów wrocławskich w Nysie. Zamek nie zachował się do naszych czasów, został rozebrany w 1824 r.

Pozostały tylko zabudowania gospodarcze. Obecny wygląd dworu to przebudowa z XVII-XIX wieku. W pobliżu dworu znajdują się fragmenty średniowiecznych murów obronnych z zachowanymi dwiema basztami.

Obecnie dwór biskupi odzyskuje swój dawny blask, przyciągając turystów i mieszkańców usługami gastronomiczno-hotelarskimi oraz organizacją imprez kulturalnych.

❹ Rynek Solny

 

Średniowieczny plac targowy, który uzyskał zabudowę barokową dzięki biskupom wrocławskim. Karol Habsburg ściągnął do Nysy jezuitów, którzy mieli podnieść poziom edukacji w mieście.

 

Jego dzieło kontynuował biskup Karol Ferdynand Waza, królewicz polski, syn Króla Zygmunta III Wazy. Dzięki jezuitom powstał kompleks, który przetrwał do dziś i jest jednym z najpiękniejszych miejsc w Nysie.

Ważnym punktem na Rynku Solnym jest Carolinum. Pierwotnie miał to być uniwersytet, ale przedwczesna śmierć biskupa Karola Habsburga spowodowała, że nie podpisano odpowiednich dokumentów. Ten jezuicki kompleks kształcił znakomite postaci, m.in. Jakuba Sobieskiego czy Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Przyszły polski król przybył na Śląsk podczas potopu szwedzkiego z królem Janem Kazimierzem, który ugoszczony został w pobliskim Głogówku. Ta wspaniała barokowa budowla została częściowo zniszczona podczas oblężenia francuskiego w 1807 roku. Kolegium jezuickie było jedną z najważniejszych uczelni Śląska. Do dziś pełni funkcje edukacyjne.

❺ Plac Paderewskiego

 

Miejsce, gdzie znajdował się jeden z 10 bastionów tuż przy murach średniowiecznych miasta. Bastion ziemny numer 6 nosił nazwę św. Marii Magdaleny. Był miejscem przetrzymywania jeńców, m.in. Powstańców śląskich.

 

❻ Kościół śś. Piotra i Pawła

 

Powstał za czasów biskupa Franciszka Ludwika von Neuburga. Jest wspaniałym działem baroku. Kościół i przyległy do niego klasztor należał do zakonu bożogrobców.

Polichromie iluzjonistyczne autorstwa braci Schefflerów przedstawiają sceny związane z krzyżem, miały oszałamiać i wraz z doskonałą muzyką z organów doprowadzić do powrotu luteran na drogę katolicką.

 Kościół powstał ze specjalnych funduszy cesarskich, po podarowaniu protestantom 122 kościołów na Śląsku w dobie reformacji.

❼ Fontanna Trytona

Zbudowana z marmuru sławniowickiego. Powstała na początku XVIII wieku za czasów panowania biskupa Franciszka Ludwika von Neuburg. Była wyznacznikiem dobrych i spokojnych czasów miasta w realiach austriackich, co symbolizuje Tryton dmuchający w róg obfitości w obecności delfinów skierowanych w cztery strony świata. Na fontannie herb z inskrypcją SPQN i data 1701.

❽ Dom Wagi Miejskiej

Renesansowa kamienica powstała na początku XVII wieku. Była siedzibą zarządu administracyjnego Księstwa Nyskiego oraz izbą miar i wag. Pod arkadami znajdowała się waga miejska oraz wzorzec łokcia. Zniszczona podczas wojen napoleońskich i przez Armię Czerwoną w 1945 roku.

W elewację wmurowana kula armatnia na pamiątkę wydarzeń z 1807 roku. W 1966 roku w tysiąclecie państwa polskiego umieszczono tablicę poświęconą ścięciu księcia Mikołaja II.

❾ Ratusz

Pierwszy ratusz wybudowany został w wieku XIV. Rozbudowano go wiek później. To prawdopodobnie tutaj odbyły się rokowania pomiędzy poselstwami z Polski, Czech i Węgier w 1474 roku. Brał w nich udział m.in. Jan Długosz, który opisał ten fakt w swoich Kronikach.

 

W swojej historii często ulegał zniszczeniu, np. w 1590 roku z powodu trzęsienia ziemi. Po zajęciu miasta przez Prusy król Fryderyk II nakazał jego rozebranie, pozostała tylko ok. 90- metrowa wieża. Jej los został przesądzony w 1945 roku, kiedy to prawie całkowicie uległa zniszczeniu. W 2008 roku zakończono budowę nowej wieży wzorowanej na pierwowzorze. Jej wysokość to 78 metrów wraz z iglicą i stanowi znakomity punkt widokowy na całe miasto.

 

 

 

 

 

W październiku została zrewitalizowana oraz udostępniona do użytku trasa spacerowa prowadząca suchą fosą Obwałowań Wysokich, które okalają nasze miasto od północy i północnego zachodu na odcinku tysiąca dwustu metrów. Ten ponad kilometrowy szlak został przystosowany do uprawiania turystyki pieszo-rowerowej, z akcentem na ochronę przyrody, a konkretnie różnorodności biologicznej.

Ma to wyraz w tablicach rozmieszczonych wzdłuż ścieżki, informujących nas o gatunkach zwierząt i roślin zamieszkujących teren Gminy Nysa. Są również przedstawione rośliny inwazyjne, czyli obce dla naszego terenu, które mogą wyprzeć gatunki rodzime. Hitem natomiast jest hotel dla owadów wraz z instrukcją jego wykonania. W przeciągu pół roku powinny się w nim zagnieździć poszczególne gatunki owadów, które mimo że są niewielkie to spełniają ważną rolę w biocenozie naszego przyrodniczego otoczenia.

Wybierając się na wycieczkę obwałowaniami wysokimi naszą wędrówkę rozpoczniemy od Bramy Ceglanej. Przy wlocie do suchej fosy mamy drogowskaz który informuje nas o kierunkach w których znajduje się Cmentarz Garnizonowy, Fort II, Fort Prusy oraz Bastion Morawski na końcu naszej ścieżki.  Na początku uwagę przykuwa nowoczesny toy toy na ścianie którego została umieszczona mapa Obwałowań Wysokich.

Wchodząc do wlotu naszej trasy mamy rozległy plac zwężający się ku tyłowi otoczony murem i skarpą ziemną z prawej strony oraz murem i przeciwskarpą z lewej. Po drodze mijamy tablice związane z przyrodą informujące nas o różnorodności biologicznej form łąkowych.

 Idąc dalej i wspinając się lekko pod górę napotykamy las słupków z opisami i wizerunkami ptaków. Mamy tutaj przedstawione: dzięcioła czarnego, myszołowa, strzyżyka, sikorkę bogatkę, pliszkę żółtą, srokę, rudzika, ziębę i kosa. Naciskając odpowiedni przycisk na każdym ze słupków możemy usłyszeć dźwięk wydawany przez poszczególne gatunki.

Wspinając się na czoło wzniesienia mijamy po lewej stronie schodki prowadzące na niewielką platformę.

Dalej prowadzi dłuższy pasaż w kierunku Bastionu Kaplicznego.  Po drodze mijamy tablicę informującą o obcych gatunkach zagrażających rodzimej roślinności.

Żółtoczerwone rąby informują nas o tym, że poruszamy się częścią Miejskiego Szlaku Turystycznego, który takimi znakami jest oznaczony.

Dochodzimy do załamania i lewej flanki bastionu kaplicznego chronionej przez otwory strzelnicze.

Trzeba przyznać że wyglądają dość upiornie nawet w środku słonecznego dnia.

 

Po drodze mijamy tablicę informującą  nas o różnych formach ochrony przyrody,  takich jak: Obszar Chronionego Krajobrazu, oraz mniejsze formy ochrony  jakimi są użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, stanowiska dokumentacyjne i pomniki przyrody.

Kontynuując naszą wędrówkę widzimy galerię ogniową w przeciwskarpie suchej fosy, która przechodzi wewnątrz skarpy w chodniki kontrminerskie.

Idąc dalej mijamy po drodze tablicę informującą nas o typach lasów jakie występują na naszym terenie.  W oddali widzimy kolejną galerię ogniową flankującą Bastion Kapliczny z prawej strony.

 Z prawej strony za Bastionem Kaplicznym znajduje się mur kurtynowy chroniący wejścia do poterny prowadzącej na zewnątrz Obwałowań Wysokich w kierunku ul. Wincentego Karugi.

 

Mijając po prawej stronie kolejny z bastionów o wdzięcznej nazwie Place d’arems (Plac Broni) wchodzimy na dość rozległą polanę na której zostały rozmieszczone stoliki do gry w szachy.

Idąc dalej napotykamy na skrzyżowanie dróg. Idąc w prawo przechodzimy poterną  w skarpie obwałowań suchej fosy i przechodzimy na drugą stronę na ulicę Andrzeja Kmicica. Idąc w lewo przejdziemy pochylnią na koronę przeciwskarpy i wyjdziemy na teren byłego poligonu wojskowego, który jest obecnie zabudowywany nowo powstałymi domkami jednorodzinnymi.

Mijamy poternę i idziemy dalej. Przed nami jest widoczny kolejny z bastionów, tym razem to Bastion Regulicki. Mamy go po prawej stronie.

Przed nami jest widoczna galeria ogniowa, a my zaglądamy do korytarzy kontrminerskich.

Obchodząc Bastion Regulicki mamy już za sobą tunel galerii ogniowej.

Po prawej stronie mijamy okienka strzelnicze Bastionu Regulickiego.

W  oddali widzimy już hotel dla owadów.

Po lewej stronie mamy Blokhaus piechoty osłonięty od czoła rewelinem.

Hotel dla owadów stoi przy lewej ścianie Bastionu Morawskiego. Ciekawostką jest to, że owady same będą wiedzieć, które kwatery mają zasiedlać. Sprawią to odpowiednie zapachy feromonowe.  

W oddali widoczna galeria ogniowa, flankująca Bastion Morawski.

Przechodząc obok galerii mijamy tablicę informującą jakie gatunki nietoperzy zasiedlają nasze forty.

Mijając Bastion Morawski, wychodzimy na otwartą przestrzeń, po prawej stronie widzimy mur kurtynowy maskujący kolejną bramę wojenną, na wprost której po drugiej stronie obwałowań znajduje się schron piechoty.  

 Wychodzimy na parking u wylotu suchej fosy Obwałowań Wysokich. Tutaj dobiega końca nasza wędrówka. Z umieszczonych tablic dowiadujemy się o fortyfikacjach oraz o ptakach gnieżdżących się na fortrach. Dziękujemy za wspólną wędrówkę oraz zachęcamy do osobistych przeżyć na szlaku Obwałowań Wysokich oraz innych elementów fortyfikacji nyskich.